Een beetje verscholen

In het hart van Sicilië staat een apart museum. Een beetje verscholen, niet heel bekend. Een museum in een trein, maar geen treinenmuseum. Iedere wagon laat een onderdeel van de Siciliaanse geschiedenis zien. Eén van die wagons is gewijd aan emigratiegolf naar het beloofde land. Amerika. Toen veel Sicilianen aan het begin van de vorige eeuw de oceaan op gingen voor een beter leven. Per boot. Klinkt bekend?

Eind april, een paar dagen voor mijn trip naar Sicilië stonden de media bol van de eindeloze stroom Syriërs, Libiërs, Pakistanen, Afghanen en Eritreeërs die in krakkemikkige bootjes op weg waren naar Europa. Deze bootjes kwamen steeds vaker uit in de rivier des doods. Er moest iets gebeuren en wel heel snel, werd er geroepen.

De treinwagon vertelt ondertussen over de Italiaanse uittocht over het water en hoe deze voortkwam uit gebrek aan werk en geld. Italië kent veel schaamte over deze tijd. Dat het nodig was om het werk en levensonderhoud elders te zoeken. De mensen die nu in Sicilië aankomen zijn blij dat ze nog leven. Misschien dat zelfs niet eens. Wie het asielzoekerscentrum Mineo heeft weten te bereiken zegt tegen de NOS-verslaggever tegen de mensen die nog aan de andere kant staan: “Kom niet over zee. Het is de reis des doods.” En toch komen ze.

Nu is er een omslag gaande. De mensen worden nog steeds in gammele bootjes uit de Middellandse Zee gevist, en niemand weet wie, waar of wat Europa met hen aanmoet, maar er is één ding anders. Het gaat nu niet meer over de vreselijke toestanden op zee. De vakantievierder staat nu in de spotlights. Toeristen die zij aan zij op het strand liggen met ontheemde vluchtelingen, want das pas erg. Het Parool vraagt zich af of  het wel of geen ramptoerisme is, BN/De Stem polst TUI over de situatie. De grootste reisorganisatie van Nederland beweert dat de situatie meevalt. Ze hebben nog geen klachten ontvangen van toeristen die nu op de Griekse eilanden zijn. De vakantie van sommige Britten is wel verpest, schreef de Daily Mail. Bah. De toerisme-industrie op zijn slechtst. ‘Lullig dat je honger hebt, maar ik ben op vakantie voor mijn rust.’ Echt? Gelukkig zijn er ook mensen die zich bekommeren over de vluchtelingen, schrijft De Telegraaf.

Ik vraag me echt af waarom het ‘ongemak’ van de toerist nieuwswaardig is. Dat we mensen aan het woord laten die voor hun lol naar Griekenland gaan, over hoe het is om geconfronteerd te worden met mensen op de vlucht. Zouden we dat niet eens heel snel om moeten draaien? Toch denk ik ook dat het misschien geen kwaad dat deze vakantiegangers deze situatie nu aan hun (strand)bed hebben. Hoe meer mensen zien dat vluchtelingen ook gewoon maar mensen zijn hoe meer begrip dat misschien oproept- hoop ik.

Op Sicilië speelt die misère zich voornamelijk buiten het blikveld van de toeristen af. Ik wist dat het er was, maar kon het tijdens mijn korte verblijf niet ontdekken. Veel vluchtelingen komen aan in de haven van Pozzallo waarna de mensen in het midden van het land worden opgevangen in het asielzoekerscentrum Mineo. Een beetje verscholen, niet heel bekend. Er zit 100 kilometer tussen het asielzoekerscentrum en het treinmuseum op Sicilië. Een kleine afstand voor zo’n wereld van verschil.